ییرمی‌دؤردونجو درس: عوضلیکلر
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
متن‌ده آد ایکینجی دفعه گلنده، اوْنون یئرینده اوْتوران سؤزلره عوضلیک (ضمیر) دئییلیر. گؤرَو (وظیفه) اساسێندا عوضلیکلرین آشاغێداکێ نوعلارێ واردێر:
1) شخص عوضلیکلری: بوُ عوضلیکلر بیرینجی، ایکینجی، اۆچونجو (تک، توپلو) شخصلری بیلدیریر. بوُ عوضلیکلر ایچ‌سؤز (مضمون) و آنلامجا اۆچ جۆرهدیر:
ii) «بیله» ایله باغلێلێق اکلریندن دۆزلنلر: بیله‌م biləm، بیله‌ن bilən، بیله‌سی biləsi (تک)، بیله‌میز biləmiz، بیله‌نیز biləniz (=بیله‌ز)، بیله‌لری bilələri (توپلو)
2) ایشاره عوضلیکلری: بوُ عوضلیکلرین ان چوخ ایشلَنَنلری بوُنلاردێر: بوُ bu، او o، بئله belə، ائله elə، همین həmin، هامان haman.
3) سورغو عوضلیکلری: آزربایجان تۆرکجه‌سینده سورغو عوضلیکلری بونلاردیر: کیم؟ kim، نه؟ nə، هانسێ؟ hansı، هاچان؟ haçan (=هاواقت؟)، نئچه؟ neçə، نئجه؟ necə، نه واقت؟ nə vaqt، نه زامان؟ nə zaman، هانێ؟ hanı، هایان؟ hayan
4) غئیری-مۆعیّن عوضلیکلر: غئیری-مۆعیّن شخصلر یوخسا شئیلری بیلدیرمک اۆچون غئیری-مۆعیّن عوضلیکلر ایشلَنَر. بوُ عوضلیکلرین نوعلارێ آشاغێداکێلاردێر:
5) تعیین عوضلیکلری: بوُ عوضلیکلر، جۆمله‌ده آددان قاباق گله‌رک اونلارێ تعیین ائدر. اونلارێن ان چوخ ایشلننلری بوُنلاردێر: هر hər، بۆتون bütün، عئینی eyni، فیلان filan، ...
[جدوللری ده گؤرمک اۆچون، یازێنێن ایدامه‌سینه باخێنێز.]
1) شخص عوضلیکلری: بوُ عوضلیکلر بیرینجی، ایکینجی، اۆچونجو (تک، توپلو) شخصلری بیلدیریر. بوُ عوضلیکلر ایچ‌سؤز (مضمون) و آنلامجا اۆچ جۆرهدیر:
- اساس شخص عوضلیکلری: من mən، سن sən، اوْ o (تک)، بیز biz، سیز siz، اونلار onlar (توپلو)
- ییه‌لیک شخص عوضلیکلری: منیم mənim، سنین sənin، اونون onun (تک)، بیزیم bizim، سیزین sizin، اونلارێن onların (توپلو)
- قایێدێش شخص عوضلیکلری: ایچ‌سؤزو شخصین اؤزونه قایتاران عوضلیکلره، قایێدێش عوضلیکلری دئییلیر. ایکی جۆرهدیر:
ii) «بیله» ایله باغلێلێق اکلریندن دۆزلنلر: بیله‌م biləm، بیله‌ن bilən، بیله‌سی biləsi (تک)، بیله‌میز biləmiz، بیله‌نیز biləniz (=بیله‌ز)، بیله‌لری bilələri (توپلو)
2) ایشاره عوضلیکلری: بوُ عوضلیکلرین ان چوخ ایشلَنَنلری بوُنلاردێر: بوُ bu، او o، بئله belə، ائله elə، همین həmin، هامان haman.
3) سورغو عوضلیکلری: آزربایجان تۆرکجه‌سینده سورغو عوضلیکلری بونلاردیر: کیم؟ kim، نه؟ nə، هانسێ؟ hansı، هاچان؟ haçan (=هاواقت؟)، نئچه؟ neçə، نئجه؟ necə، نه واقت؟ nə vaqt، نه زامان؟ nə zaman، هانێ؟ hanı، هایان؟ hayan
4) غئیری-مۆعیّن عوضلیکلر: غئیری-مۆعیّن شخصلر یوخسا شئیلری بیلدیرمک اۆچون غئیری-مۆعیّن عوضلیکلر ایشلَنَر. بوُ عوضلیکلرین نوعلارێ آشاغێداکێلاردێر:
- کیمی kimi، کیمیسی kimisi، کیمسه kimsə، کیمی ایسه kimi isə، هر کس hər kəs (=هر کیم)، هئچ کس heç kəs (=هئچ کیم)، ...
- بیری biri، بیریسی birisi، هر بیری hər biri، هئچ بیری heç biri، هئچ بیر heç bir، هر بیر hər bir، ...
- نه ایسه nə isə، هئچ نه heç nə، هر نه hər nə، نه‌یینسه nəyinsə، نه‌یه‌سه nəyəsə، ...
- هئچ کس heç kəs، هر کس hər kəs، بیر کس bir kəs، هر بیر کس hər bir kəs، هئچ بیر کس heç bir kəs، هر زاد hər zad، هئچ زاد heç zad، بیر زاد bir zad، هر بیر زاد hər bir zad، هئچ بیر زاد heç bir zad، فیلان‌کس filankəs، ...
- نئچه‌سی neçəsi، بعضی bə`zi، بعضیسی bə`zisi، بعضیلری bə`ziləri، هامێ hamı، هامێسێ hamısı، ...
5) تعیین عوضلیکلری: بوُ عوضلیکلر، جۆمله‌ده آددان قاباق گله‌رک اونلارێ تعیین ائدر. اونلارێن ان چوخ ایشلننلری بوُنلاردێر: هر hər، بۆتون bütün، عئینی eyni، فیلان filan، ...
قایناق: قێساجێق آذربایجان تۆرکجه‌سی حاقّێندا، کۆیلۆ سعید نجّاری
[جدوللری ده گؤرمک اۆچون، یازێنێن ایدامه‌سینه باخێنێز.]
تر، ترین؟!
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
"صیفتلرین درجه‌سی" درسینی نظرده توُتاراق، ایران تۆرکلری‌نین دانێشێغێندا آیدێن بیر یانلێشلێغا راست گلیریک: «تر، ترین». بیلدیگیمیز کیمی، تۆرکجه‌ده اۆستونلوک علامتی «تر، ترین» دئییل‌دیر. اؤرنک ایله بوُ مسأله‌نی آچێقلایێرێق:
- یانلێش
یاخشێتر اولا بیلیر.
- دۆزگون
داها یاخشێ اولا بیلیر.
- دۆزگون یاخشێراق اولا بیلیر.
- یانلێش بؤیوکترین ایشی گؤروبسن.
- دۆزگون لاپ بؤیوک ایشی گؤروبسن.
- دۆزگون ان بؤیوک ایشی گؤروبسن.
- یانلێش بوُ پالتار او بیری‌سیندن قێساتردیر.
- دۆزگون بوُ پالتار او بیری‌سیندن قێسادێر.
ییرمی‌اوچونجو درس: سای
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
شئیلرین میقدارێنێ، سایێنێ بیلدیرن سؤزلره سای دئییلیر. آزربایجان تۆرکجه‌سینده دؤرد جۆر سای واردیر:
1) میقدار سایلارێ Miqdar sayları:
2) سێرا سایلارێ Sıra sayları: بوُ سایلار، شئیلرین سێراسێنێ بیلدیریر. بوُ سایلار، میقدار سایلارێنا دؤردچئشیدلی «اێنجێ، اینجی، اوُنجو، اۆنجو» شکیلچیلرینی آرتێرماق ایله دۆزَلیر. اؤرنک: آلتێنجێ (6-جێ)، بیرینجی (1-جی)، دوققوزونجو (9-جو)، اۆچونجو (3-جۆ).
3) کسر سایلارێ Kəsr sayları: بوُ سایلار بۆتون بیر سایێن مۆعیّن میقدارێنێ بیلدیریر. اؤرنک: 5/100 یۆزده بئش، 2/7 4 دؤرد تام و یئددی‌ده ایکی، 7.3 یئددی تام و اون‌دا اۆچ.
4) غئیری-مۆعیّن سایلار Qeyri-müəyyən saylar: بوُ سایلار تام غئیری-مۆعیّن بیر میقدارێ نظرده جانلاندێرێر. بوُ سایلار «آز، چوخ، خئیلی، بیر قدر، بوُ قدر، چوخلو، ...» کیمی سؤزلردیر. اؤرنک: چوخلو سؤزلر بیلیر. آزدان-چوخدان تاپیب یئدیک.
1) میقدار سایلارێ Miqdar sayları:
- ساده سایلار Sadə saylar: بیردن اوناچان (1-10)، اونلوق‌لار، یۆز، مین، میلیون و میلیارد سایلارێ ساده‌دیر.
- مۆرکّب سایلار Mürəkkəb saylar: ایکی و داها آرتێق کلمه ایله ایفاده اولونان سایلارا، مۆرکّب سای دئییلیر. اؤرنک: اون بئش، یۆز دوققوز.
2) سێرا سایلارێ Sıra sayları: بوُ سایلار، شئیلرین سێراسێنێ بیلدیریر. بوُ سایلار، میقدار سایلارێنا دؤردچئشیدلی «اێنجێ، اینجی، اوُنجو، اۆنجو» شکیلچیلرینی آرتێرماق ایله دۆزَلیر. اؤرنک: آلتێنجێ (6-جێ)، بیرینجی (1-جی)، دوققوزونجو (9-جو)، اۆچونجو (3-جۆ).
3) کسر سایلارێ Kəsr sayları: بوُ سایلار بۆتون بیر سایێن مۆعیّن میقدارێنێ بیلدیریر. اؤرنک: 5/100 یۆزده بئش، 2/7 4 دؤرد تام و یئددی‌ده ایکی، 7.3 یئددی تام و اون‌دا اۆچ.
4) غئیری-مۆعیّن سایلار Qeyri-müəyyən saylar: بوُ سایلار تام غئیری-مۆعیّن بیر میقدارێ نظرده جانلاندێرێر. بوُ سایلار «آز، چوخ، خئیلی، بیر قدر، بوُ قدر، چوخلو، ...» کیمی سؤزلردیر. اؤرنک: چوخلو سؤزلر بیلیر. آزدان-چوخدان تاپیب یئدیک.
قایناق‌لار: قێساجێق آذربایجان تۆرکجه‌سی حاقّێندا، کۆیلۆ سعید نجّاری
معاصیر ادبی آذری دیلی، پروفسور دوقتور محمدتقی زهتابی، آشینا نشریاتی، ۱۳۷۹ییرمی‌ایکینجی درس: صیفتلرین درجه‌سی
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
چاغداش آزربایجان تۆرکجه‌سینده صیفتین آلتێ درجه‌سی واردێر:
1) عادی درجه: بوُ درجه‌ده اولان صیفتلر، شئیلرین علامتی‌نی عادی شکیلده بیلدیریر. اؤرنک: یاشێل، چالێشقان، یاخشێ، اوُجابوْی.
2) قارشێلاشدێرما (مۆقاییسه) درجه‌سی: بوُ درجه ایکی ویا چوخ شئیده اوْلان عئینی کئیفیّتی قارشێلاشدێرێر. بوُ درجه‌نین علامتی اۆچ جۆرهدیر:
3) اۆستونلوک درجه‌سی: بوُ درجه ایله، بیر کئیفیّت، عادی درجه‌دن اۆستون گؤستریلیر (گؤرسدیلیر). بوُ درجه‌نین علامتلری «ان ən، چوخ çox، لاپ lap، اولدوقجا olduqca»دێر کی صیفتین باشێنا آرتێرێلێر. اؤرنک: ان گؤزل، لاپ گؤزل، چوخ سوْیوق، اولدوقجا یاخشێ.
4) شیدّت‌لندیرمه درجه‌سی: بوُ درجه، صیفتین تعیین‌لیک درجه‌سینی شیدّتلندیریر. بوُ فورمادا، صیفتین ایلک هئجاسی‌نین سسلی‌سیندن سونرا «م m، پ p، س s، ر r» سس‌سیزلریندن بیری گلیب، سونرا صیفتین اؤزو بۆتون شکیلده گلیر. اؤرنک: بوْم‌بوْش، ساپ‌سارێ، قێپ‌قێرمێزێ، دۇپ‌دۇرو، بام‌باشقا، قاپ‌قارا، یام‌یاشێل، گؤم‌گؤی، قاپ‌قارانلێق.
5) کیچیلتمه درجه‌سی: بوُ درجه، شئیلرده‌کی علامت، صیفت و کئیفیّتین عادی درجه‌سیندن آز اولدوغونو بیلدیریر. بوُ درجه‌نین شکیلچیلری آشاغێداکێلاردێر:
6) چوخالتما درجه‌سی: صیفتین بوُ درجه‌سینده کئفیّت، علامت و صیفتین میقداری، عادی درجه‌یه نیسبت یا آرتێر یا دا آزالێر. بوُ درجه‌نین علامتی «جا ca، جه cə» شکیلچیسی‌دیر: بالاجا، یاخشی‌جا، قاراجا، کؤرپه‌جه، یئکه‌جه.
1) عادی درجه: بوُ درجه‌ده اولان صیفتلر، شئیلرین علامتی‌نی عادی شکیلده بیلدیریر. اؤرنک: یاشێل، چالێشقان، یاخشێ، اوُجابوْی.
2) قارشێلاشدێرما (مۆقاییسه) درجه‌سی: بوُ درجه ایکی ویا چوخ شئیده اوْلان عئینی کئیفیّتی قارشێلاشدێرێر. بوُ درجه‌نین علامتی اۆچ جۆرهدیر:
- راق raq، رک rək: یاخشێراق yaxşıraq، سرینرک sərinrək.
- دان dan، دن dən: بوُ شکیلچیلر صیفتلره آرتێرێلمایێر، بلکه ایکی آددان، کئیفیّتی آز اولانا علاوه اولونور: یوُخو بالدان شیرین‌دیر.
- داها daha: داها یاخشێ، داها سرین.
3) اۆستونلوک درجه‌سی: بوُ درجه ایله، بیر کئیفیّت، عادی درجه‌دن اۆستون گؤستریلیر (گؤرسدیلیر). بوُ درجه‌نین علامتلری «ان ən، چوخ çox، لاپ lap، اولدوقجا olduqca»دێر کی صیفتین باشێنا آرتێرێلێر. اؤرنک: ان گؤزل، لاپ گؤزل، چوخ سوْیوق، اولدوقجا یاخشێ.
4) شیدّت‌لندیرمه درجه‌سی: بوُ درجه، صیفتین تعیین‌لیک درجه‌سینی شیدّتلندیریر. بوُ فورمادا، صیفتین ایلک هئجاسی‌نین سسلی‌سیندن سونرا «م m، پ p، س s، ر r» سس‌سیزلریندن بیری گلیب، سونرا صیفتین اؤزو بۆتون شکیلده گلیر. اؤرنک: بوْم‌بوْش، ساپ‌سارێ، قێپ‌قێرمێزێ، دۇپ‌دۇرو، بام‌باشقا، قاپ‌قارا، یام‌یاشێل، گؤم‌گؤی، قاپ‌قارانلێق.
5) کیچیلتمه درجه‌سی: بوُ درجه، شئیلرده‌کی علامت، صیفت و کئیفیّتین عادی درجه‌سیندن آز اولدوغونو بیلدیریر. بوُ درجه‌نین شکیلچیلری آشاغێداکێلاردێر:
- اێمتێل ımtıl، ایمتیل imtil، اوُمتول umtul، اۆمتۆل ümtül: سارێمتێل، ماویمتیل، بوْزومتول، گؤیۆمتۆل.
- سوْو sov: اۇزونسوْو، دلی‌سوْو.
- تَهَر təhər: سارێتهر، اوُزون‌تهر.
- اێمتێراق ımtıraq: قێرمێزێمتێراق، آغێمتێراق.
- آلا ala: آلا قارانلێق، آلا یارێمچێق.
- شێن şın: آغ‌شێن، قاراشێن.
- آچێق açıq: آچێق قارا، آچێق سارێ.
6) چوخالتما درجه‌سی: صیفتین بوُ درجه‌سینده کئفیّت، علامت و صیفتین میقداری، عادی درجه‌یه نیسبت یا آرتێر یا دا آزالێر. بوُ درجه‌نین علامتی «جا ca، جه cə» شکیلچیسی‌دیر: بالاجا، یاخشی‌جا، قاراجا، کؤرپه‌جه، یئکه‌جه.
قایناق‌لار: قێساجێق آذربایجان تۆرکجه‌سی حاقّێندا، کۆیلۆ سعید نجّاری
معاصیر ادبی آذری دیلی، پروفسور دوقتور محمدتقی زهتابی، آشینا نشریاتی، ۱۳۷۹ییرمی‌بیرینجی درس: صیفت
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
آدلارێن نئجه‌لیگی‌نی بیلدیرَن سؤزلره، "صیفت sifət" دئییلیر.
تۆرکجه دیلینده: 1. صیفت آددان قاباق گلر: گؤزل قێز، قێزێل آلما، سولدوزلو ایگید.
2.صیفت خبر اولسا، آددان سونرا گلر: ستّار قورخماز اێدێ.
صیفتلرین قوُرولوشجا نوعلارێ:
1) ساده صیفتلر Sadə sifətlər: بیر کؤکدن عیبارت اولار.
تۆرکجه دیلینده: 1. صیفت آددان قاباق گلر: گؤزل قێز، قێزێل آلما، سولدوزلو ایگید.
2.صیفت خبر اولسا، آددان سونرا گلر: ستّار قورخماز اێدێ.
صیفتلرین قوُرولوشجا نوعلارێ:
1) ساده صیفتلر Sadə sifətlər: بیر کؤکدن عیبارت اولار.
- بویا(رنگ) Boya: آغ، یاشێل، گؤی.
- نه‌جۆرلوک Nəcürlük: یاخشێ، پیس.
- اؤلچو و حجم Ölçü və həcm: اوجا، قێسا، نارێن.
- داد Dad: تورش، آجێ، ایتی.
- اۆزونده‌کی علامت Üzündəki əlamət: شیل، قوجا، گنج.
- ایستی‌لیک و آغێرلێق İstilik və ağırlıq: سرین، یۆنگول، اێلێق، آغێر، قاینار
...
[یازێنێن بۆتونونو گؤرمک اۆچون، "ایدامه"سینه باخێنێز.]
ییرمینجی درس: آدلاردا خبر علامتی
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
خبر شکیلچیلری بوُنلاردێر:
1) بیرینجی تک شخص:
- سؤز سس‌سیز ایله بیتسه، خبر علامتی قالێن سسلی‌لرده «آم am»، اینجه‌لرده ایسه «_َم əm» اولار. اؤرنک: اویاغام Oyağam، گنجم(جاوانام) Gəncəm.
- سؤز سسلی ایله بیتسه، یوخارێداکێ اکلر ایشلنر، آنجاق ایکی سسلی آراسێندا «ی y» حرفی گلر. اؤرنک: آتایام Atayam، دمیرچی‌یَم Dəmirçiyəm.
2) بیرینجی توپلو شخص:
- سؤز سس‌سیزله بیتسه، دؤردچئشیدلی «ێق ıq، یک ik، وُق uq، ۆک ük» گلر. اؤرنک: اینسانێق İnsanıq، گنجیک Gəncik، قوهوموق Qohumuq، بؤیۆگۆک Böyügük.
- سؤز سسلی ایله بیتسه، ایکی سسلی آراسێندا «ی y» حرفی گلر. اؤرنک: آغاجچێێێق Ağacçıyıq، اؤیرَنجی‌ییک Öyrənciyik، اوُرمولویوق Urmuluyuq، سۆرۆجۆیۆک Sürücüyük.
3) ایکینجی تک شخص: هم سسلی، هم ده سس‌سیز حرف ایله بیتن سؤزلرین سون سسلی‌سی قالێن اولسا «سان san»، اینجه اولسا «سن sən» ایشلنر. اؤرنک: آدلێسان Adlısan، قارداشسان Qardaşsan، اؤیرنجی‌سن Öyrəncisən، بؤیۆک‌سن Böyüksən.
4) ایکینجی توپلو شخص: سؤزون سون سسلی ایله ایلگیلی، دؤردچئشیدلی «سێنێز/ سێز sınız، سینیز/ سیز siniz، سوُنوز/ سوز sunuz، سۆنۆز/ سۆز sünüz» ایشلنیر. اؤرنک: تانێلمێش‌سێنێز Tanılmışsınız، دَیَرلی‌سینیز Dəyərlisiniz، قوهوم‌سونوز Qohumsunuz، بؤیۆک‌سۆنۆز Böyüksünüz.
5) اۆچونجو تک شخص: سؤزون سون سسلی ایله ایلگیلی، دؤردچئشیدلی «دێر dır، دیر dir، دوُر dur، دۆر dür» گلر. اؤرنک: آنالارێدێر Analarıdır، ائولی‌دیر Evlidir، اوخچودور Oxçudur، قوش‌اۆزۆمۆدۆر Quşüzümüdür.
6) اۆچونجو توپلو شخص: 5-جی‌ده‌کی اکلردن سونرا، قالێنلاردا «لار lar»، اینجه‌لرده ایسه «لر lər» آرتێرێلێر. اؤرنک: قوچاق‌دێرلار Qoçaqdırlar، اؤیرنجی‌دیرلر Öyrəncidirlər، اووچودورلار Ovçudurlar، بؤیۆک‌دۆرلر Böyükdürlər.
* خبر علامتی‌نین دانماسێ(اینکارێ): بوُ علامت «دئییل/ دَگیل deyil dəgil»دن عیبارت‌دیر. اکلر بوُ علامتین سونونا آرتێرێلێر. اؤرنک:
- اورالێ دئییلم Oralı deyiləm، اؤیرنجی دئییلسن Öyrənci deyilsən، اووچو دئییل‌دیر Ovçu deyildir [لهجه‌لرده: دئییل].
- ائولی دئییلیک Evli deyilik، اؤزگه دئییلسینیز Özgə deyilsiniz، تانیش دئییللر Tanış deyillər.
قایناق‌لار: قێساجێق آذربایجان تۆرکجه‌سی حاقّێندا، کۆیلۆ سعید نجّاری
معاصیر ادبی آذری دیلی، پروفسور دوقتور محمدتقی زهتابی، آشینا نشریاتی، 1379اون‌دوققوزونجو درس: باغلیلیق و حال شکیلچیلری بیرلیکده
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
«آد Ad + باغلێلێق Bağlılıq + حال شکیلچی‌سی Hal şəkilçisi»
[یازی‌نین بوتونونو گؤرمک اوچون، "ایدامه"سینه باخینیز.]
اون‌سککیزینجی درس: آدین حاللاری
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
آدلارێن جۆمله ایچینده چئشیدلی(مۆختلیف) شکیللره دۆشمه‌سینه، آدێن حاللارێ دئییلیر:
1. آدلێق حال Adlıq hal: بوُ حال، آدێن بیرینجی شکلی و آدێدیر و شکیلچی‌سی اولماز. بوُ حال «کیم؟ kim?»، «نه؟ nə?» سورغولارێندان بیری‌سینه جاواب وئریر. اؤرنک: آنا «کیم؟»، یورغان «نه؟».
2. ییه‌لیک حال Yiyəlik hal: بوُ حال ایکی شئی آراسێندا صاحیب‌لیک، ییه‌لیک مضمونونو بیلدیریر. بوُ حالدا اولان آدلار «کیمین؟ kimin?»، «نه‌یین؟ nəyin?» سورغولارێندان بیری‌سینه جاواب وئریر. اؤرنک: نسیمی‌نین غزلی Nəsiminin qəzəli «کیمین غزلی؟ Kimin qəzəli?».
[یازی‌نین بوتونونو گؤرمک اوچون، "ایدامه"سینه باخینیز.]
اون‌یئددینجی درس: آدلاردا باغلیلیق
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
بیر شئیین بیر شخصه باغلێ(منسوب) ویا عایید اولدوغونو بیلدیرمک اۆچون، او شئیین آدێنێن آخێرێنا مۆعیّن اکلر آرتێرێلار...
[یازێنێن بۆتونونو گؤرمک اۆچون، "ایدامه"سینه باخێنێز.]
اون‌آلتینجی درس: آدلارین قورولوشجا نوعلاری
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
1. ساده آدلار Sadə adlar: بیر کؤکدن عیبارت اولان و بیر حرفی دوشَنده آنلامێنێ ایتیرَن آدلارا، ساده آدلار دئییلیر. اؤرنک: کؤز köz، چؤرک çörək، اود od.
2. دۆزَلتمه آدلار Düzəltma adlar: بیر کؤک و بیر یوخسا بیر نئچه سؤزدۆزَلدیجی اکلردن قوشولان آدلارا، دۆزلتمه آدلار دئییلیر.
چاغداش آزربایجان تۆرکجه‌سی‌نین استاندارد شیوه‌سینده وار اولان دۆزلتمه آدلار:
الف) تۆرکجه شکیلچیلر ایله‌ن دۆزَلَن‌لر:
[یازێنێن بۆتونونو گؤرمک اۆچون "ایدامه"سینه باخێنێز.]
2. دۆزَلتمه آدلار Düzəltma adlar: بیر کؤک و بیر یوخسا بیر نئچه سؤزدۆزَلدیجی اکلردن قوشولان آدلارا، دۆزلتمه آدلار دئییلیر.
چاغداش آزربایجان تۆرکجه‌سی‌نین استاندارد شیوه‌سینده وار اولان دۆزلتمه آدلار:
الف) تۆرکجه شکیلچیلر ایله‌ن دۆزَلَن‌لر:
- لێق lıq، لیک lik، لوُق luq، لۆک lük: داغلێق dağlıq، اکینچی‌لیک əkinçilik، اوُجوزلوق ucuzluq، دۆزلوک düzlük
[یازێنێن بۆتونونو گؤرمک اۆچون "ایدامه"سینه باخێنێز.]
