بئشینجی درس: سسلی اویغونلوغو قانونو
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
اصل تۆرک سؤزلرینده، سسلیلر یا اینجه اولار یا دا قالێن. دئمک، بیر سؤزده سسلیلرین هامێسێ بیر جینسدن اولمالێدێر.
سؤزلرده قالێن ویا اینجه سسلیلرین بیر جینسدن اولماسێنا «سسلی اوُیغۇن‌لۇغۇ قانۇنۇ(آهنگ قانونو)» دئییلیر. اؤرنک‌لر:
الف) قالێن:
ب) اینجه:
سؤزلرده قالێن ویا اینجه سسلیلرین بیر جینسدن اولماسێنا «سسلی اوُیغۇن‌لۇغۇ قانۇنۇ(آهنگ قانونو)» دئییلیر. اؤرنک‌لر:
الف) قالێن:
- اوُجوُزلوُ Ucuzlu
- یایلاق Yaylaq
- دوداق Dodaq
- یولداش‌لێق Yoldaşlıq
- ووُرغوُن Vurğun
ب) اینجه:
- ائولی Evli
- ازیلگَن Əzilgən
- سۆپۆرگه Süpürgə
- چؤلچۆ Çölçü
- دیرَک Dirək
قایناق: قێساجێق آذربایجان تۆرکجه‌سی حاقّێندا، کۆیلۆ سعید نجّاری
دؤردونجو درس: دوداقلانان و دوداقلانمایان سسلیلر
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
سسلیلرین بعضی‌سینی دئیَنده، دوداقلار گیرده‌لَشیب ایره‌لی اوُزانێر. بئله سسلی‌لره «دوداقلانان سسلیلر» دئییلیر:
- او O
- اؤ Ö
- اوُ U
- اۆ Ü
- آ A
- ائ E
- ا Ə
- ای İ
- اێ I
قایناق: قێساجێق آذربایجان تۆرکجه‌سی حاقّێندا، کۆیلۆ سعید نجّاری
اوچونجو درس: قالین و اینجه سسلر
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
آذربایجان تۆرکجه‌سینده اولان سسلی‌لردن دؤردۆ قالێن‌دێر:
- آ A
- اێ I
- او O
- اوُ U
قالان بئش سسلی اینجه‌دیر:
- ائ E
- ا Ə
- ای İ
- اؤ Ö
- اۆ Ü
سسلی‌لردن «او O،اؤ Ö، ائ E» اصل تۆرک سؤزلرینده بیرینجی هئجادا گله بیلَر. [بوُ درس ان(لاب) چوخو اک‌لری(شکیلچی‌لری) ایشلتمک‌ده لازیم اولونور.]
قایناق: قێساجێق آذربایجان تورکجه‌سی حاقّێندا، کۆیلۆ سعید نجّاری
ایکینجی درس: کار و جینگیلتیلی سسلر
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
آذربایجان تۆرکجه‌سی‌نین سسسیزلری یا کار یا دا جینگیلتیلی اولور.
کار سسسیزلری تلفّۆظ ائدنده، سس تئللری تیتره‌مه‌ییر و سس ائشیدیلمه‌ییر: «پ، ت، ک» کیمی.
جینگیلتیلی سسسیزلری تلفّوظ ائدنده، سس تئللری تیتره‌ییر و سس ائشیدیلیر: «ب، ن، ز» کیمی.
آذربایجان تورکجه‌سینده کار سسسیزلره نیسبت، جینگیلتیلی سسسیزلر چوخ ایشله‌نیر.
قایناق: قێساجێق آذربایجان تورکجه‌سی حاقّێندا، کۆیلۆ سعید نجّاری
کار سسسیزلری تلفّۆظ ائدنده، سس تئللری تیتره‌مه‌ییر و سس ائشیدیلمه‌ییر: «پ، ت، ک» کیمی.
جینگیلتیلی سسسیزلری تلفّوظ ائدنده، سس تئللری تیتره‌ییر و سس ائشیدیلیر: «ب، ن، ز» کیمی.
آذربایجان تورکجه‌سینده کار سسسیزلره نیسبت، جینگیلتیلی سسسیزلر چوخ ایشله‌نیر.
قایناق: قێساجێق آذربایجان تورکجه‌سی حاقّێندا، کۆیلۆ سعید نجّاری
حرفلر
یازار : اورمولو
+0 Bəyən
الف)سَسلی‌لر (مصوت‌ها)
- «آ- ا»: آنا، آراز . A - a: Ana, Araz
- «ا - ه»: ال، دده . Ə - ə: Əl, Dədə
- «اێ - ێ»: قێزێل، وارلێ . I - ı: Qızıl, Varlı
- «ای - ی»: ایش، دیز . İ - i: İş, Diz
- «ائ - ئ»: ائل، سئوگی . E - e: El, Sevgi
- «اوُ - وُ»: قوُش، اوُلدوُز . U - u: Quş, Ulduz
- «اوْ - وْ»: اوْدون، یوْلداش . O - o: Odun, Yoldaş
- «اؤ - ؤ»: گؤزل، اؤردَک .Ö - ö: Gözəl, Ördək
- «اۆ - ۆ»: یۆز، اۆزۆک . Ü - ü: Yüz, Üzük
- «ب» B - b
- «پ» P - p
- «ت/ ط» T - t
- «ج»: جوجه، اوُجوُز . C - c: Cücə, Ucuz
- «چ»: چؤل، چاریق . Ç - ç: Çöl, çarıq
- «خ»: خالچا، اوخچوُ . X - x: Xalça, Oxçu
- «د» D - d
- «ر» R - r
- «ز/ ض/ ظ» Z - z
- «ژ»: ژانر، مئساژ . J - j: Janr, Mesaj
- «س/ ص/ ث» S - s
- «ش»: آش، شَهَر . Ş - ş: Aş, Şəhər
- «غ»: آغاج، بوغا . Ğ - ğ: Ağac, Boğa
- «ف» F -f
- «ق»: قازان، قاباق . Q - q: Qazan, qabaq
- «ک» K - k
- «گ»: گلین، گؤز . G - g: Gəlin, Göz
- «ل» L - l
- «م» M - m
- «ن» N - n
- «و» V - v
- «ه/ ح»: هاوا، ا H - h: Hava, Əhər
- «ی» Y - y
